کد مطلب:18865 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ديدگاه و سيره حضرت علي(ع) در مورد تعلق به دنيا، چگونه بود؟

براي پاسخ به سؤال، به چند روايت اشاره مي​شود علي(ع) مي​فرمايد «الدنيا جيفة طالبها كِلاب» (بحار87/289) دنيا مردار است و اگر كسي خواست مردار بخورد حمله سگها را نيز بايد تحمل كند! حضرت امير(س) كه فرموده من دنيا را سه طلاقه كردم كه غير قابل رجوع است «... هَيهات غُري غَيري لاحاجَة لي فيك قَد طَلّقتُك ثَلاثاً لارَجعة فيها» (نهج البلاغه، حكمت 77) مقصود حضرت اين نيست كه خوردن، آشاميدن، خوابيدن، امور كشاورزي و اداره امور مسلمانان براساس عدالت را سه طلاقه كرده باشد، بلكه حضرت مقام خواهي، حرام طلبي، تجاوز و تعدي و ... را سه طلاقه كرده است.

در حادثه جنگ جمل، وقتي طلحه و زبير بصره را، به خيال خام خود، فتح كردند نخست درِ بيت المال را گشودند وقتي چشمشان به تلّي از شمش​هاي طلا و نقره، و احياناً مقداري مسكوك افتاد گفتند ما به مقصود رسيديم و پيروز شديم! سپاهيان حضرت امير(ع) حمله كردند و بصره را بازپس گرفتند حضرت وارد همان بيت المال شد و در مقابل كوهي از طلا و نقره فرمود «يا صَفراء يا بَيضاء غُري غَيري» (الغارات1/54) اي طلا اي نقره، اي زرد و اي سفيد! من را نمي​توانيد بفريبيد، زيرا من تمام دنيا را سه طلاقه كردم چه رسد به شما!

مقصود حضرت حكومت نبود؛ زيرا حضرت براي حفظ آن تلاش مي​كردند، خلافتي كه براي اجراي حق و عدلت باشد دنيا نيست. مأمور بيت المال حضرت امير(ع) به حضرت عرض كرد شخصي از شما چيزي خواست و گفت نيازمند و مقروضم شما فرموديد به او هزار واحد بدهيد اما بيان نفرموديد كه هزار واحد طلا بدهم يا نقره؟ فرمود هر دو نزد من سنگ است (طلا سنگ زرد و نقره سنگ سفيد است) هر كدام مشكل او را حل مي​كند به او بده. (بحار 41/32)

علي(ع) در نهج البلاغه پس از نقل داستان برادرش عقيل كه از وي تقاضاي كمك كرده بود و حضرت آهني تفتيده را به بدن او نزديك كرد تا با حرارت آن عبرت گيرد مي​فرمايد

شگفت​آورتر از اين ماجرا داستان كسي است كه نيمه شب ظرفي سرپوشيده به در خانه من آورد، معجوني كه من از آن بدم آمد گويا، با آب دهان مار يا استفراغ آن خمير شده بود به او گفتم هديه است يا زكات و يا صدقه؟ كه اين دو بر ما اهل بيت حرام است. گفت هديه است. گفتم زنان فرزند مرده بر تو بگريند آيا از طريق آيين خدا وارد شده​اي كه مرا بفريبي؟ (رشوه آورده​اي؟) يا دستگاه ادراكت به هم ريخته؟ يا جن زده شده​اي يا هذيان مي​گويي؟ به خدا سوگند اگر اقليمهاي هفتگانه را با آنچه زير افلاك آنهاست به من دهند تا خداوند را در گرفتن پوست جوي از دهان مورچه​اي نافرماني كنم چنين نخواهم كرد ... .(نهج البلاغه، خطبه 224).

---

آية الله جوادي آملي

حكمت عبادات